Als iemand overlijdt breekt er niet alleen een emotionele tijd aan, maar moeten er ineens ook allemaal dingen geregeld worden waar je normaal niet bij nadenkt en die nu ineens allemaal op je pad komen. In dit artikel vind je informatie over de eerste actiepunten die je moet ondernemen als iemand net is overleden. De dood van een dierbare is al moeilijk genoeg en ik hoop hiermee een beetje orde in de chaos te kunnen scheppen. Ik neem je even bij de hand en wens je sterkte, kracht en alle goeds in deze moeilijke tijd.
Hoeveel tijd heb je om alles te regelen na het overlijden? In Nederland is het verplicht om binnen 6 werkdagen de overleden persoon te begraven of te cremeren. Begraven of cremeren mag echter pas ná 36 uur van het overlijden.
Checklist | Dit moet je meteen regelen na overlijden
Hieronder vind je een stappenplan op volgorde van belangrijkheid, welke je kunt aanhouden na het overlijden van een persoon. Het lijkt allemaal erg veel en onoverzichtelijk wat je moet doen bij een overlijden, maar het is op zich stap voor stap best te doen. Ja, het is veel en druk en je wordt geleefd, maar het gaat lukken met onderstaande aanwijzingen.
Een verklaring van overlijden regelen via een (huis)arts
Als eerste moet je de huisarts op de hoogte brengen van het overlijden. De arts geeft je dan een ‘’verklaring van overlijden’’. Deze verklaring kan alleen opgemaakt worden door een bevoegd iemand, zoals een arts of gemeentelijke lijkschouwer (ook wel schouwarts genoemd). Met een overlijdensverklaring kunnen de naasten, of familie of uitvaartverzorger aangifte doen bij de burgerlijke stand van de gemeente waar de persoon overleden is.
Licht naasten in
Mocht je dit nog niet gedaan hebben, breng dan zo snel mogelijk de directe naasten en familieleden op de hoogte van het overlijden. Denk hierbij aan de partner, de kinderen en de ouders. Later breng je ook de collega’s van het werk, de buren, vrienden en kennissen op de hoogte.
Doe aangifte van overlijden bij de gemeente
Met de verklaring van overlijden die je van de arts hebt gekregen, kan je aangifte doen bij de burgerlijke stand en krijg je een akte van overlijden. Is de persoon een natuurlijke dood gestorven, dan word je geacht deze aanvraag binnen 5 dagen te doen. Dit moet gebeuren bij de burgerlijke stand van de gemeente waarin de persoon is overleden. Meestal wordt dit geregeld door de uitvaartverzorger, maar je kunt deze akte uiteraard ook zelf aanvragen.
De familie en de uitvaartverzorger krijgen een uittreksel van deze akte. De gemeente zorgt er ook voor dat de BRP (basisregistratie personen) wordt aangepast.
Handig om te weten: Je kan bij veel gemeenten de akte online aanvragen. Zo verlies je geen tijd aan ritjes naar het gemeentehuis. Er zitten geen kosten aan deze procedure verbonden, maar in sommige gemeenten kan er wel een vergoeding van rond de 10 euro voor het opmaken van de akte worden gevraagd. De akte wordt dan doorgaans binnen 5 werkdagen opgestuurd.
Schakel een uitvaartverzorger in
Het is zeker niet verplicht om een uitvaartverzorger of begrafenisondernemer in te schakelen, maar voor veel mensen zal dit een enorme steun zijn in de dagen voor de uitvaart. De meeste mensen bellen eerst de huisarts en daarna meteen een uitvaartonderneming. Deze laatste zorgt er dan voor dat een uitvaartverzorger contact met je opneemt en dingen voor je regelt, zoals het ophalen van het lichaam en het regelen van de uitvaart.
Welke uitvaartonderneming moet ik inschakelen? Mag je zelf kiezen?
Is de overledene verzekerd voor de uitvaart? Kijk dan in de polisvoorwaarden van de uitvaartverzekering of je vrije keuze hebt in welke uitvaartverzorger je kiest. Je kunt de uitvaartverzorger ook even bellen, dan kijken zij voor je na wat er mogelijk is. Weet je niet of iemand een uitvaartverzekering heeft, of kan je de polis of het polisblad waar de verzekeraar opstaat niet vinden, dan kan je een onderzoek laten doen bij het Verbond van Verzekeraars waar bijna alle Nederlandse verzekeraars bij aangesloten zijn. Lees hier de voorwaarden. De procedure is gratis en duurt ongeveer twee à drie maanden.
De uitvaart regelen
Onderzoek of de overledene wensen had wat betreft begraven of cremeren en hoe het afscheid eruit moet komen te zien. Is dit niet bekend, dan moeten de nabestaanden zelf de beslissingen nemen.
Checklist wat je allemaal moet bepalen en regelen voor de uitvaart:
- Begraven of cremeren
- Welk type graf?
- Welk type kist (of alternatief)
- Moet de kist wel/niet zakken tijdens de plechtigheid?
- Indien crematie: waar?
- Indien crematie: moet de kist wel/niet aan het oog onttrokken worden?
- Wel/geen gelegenheid om afscheid te nemen vóór de uitvaart
- Opgebaard in uitvaartcentrum, thuis of elders?
- Wel/geen kerkelijke uitvaart
- Na de plechtigheid wel/geen koffietafel
- Indien wel een koffietafel, wat te serveren aan de gasten?
- Wel/geen avondwake
- Wel/geen bidprentjes of gedachtenisprentjes
- De gastenlijst voor de uitvaart
- Wel/niet versturen van rouwbrieven
- Welke rouwkaart en de verzendlijst
- De uitvaartlocatie
- De muziek
- wel of geen uitvaartspreker (voor het levensverhaal)
- Familieleden/vrienden die iets willen voordragen
- De bloemen
- Is er een wens qua kledingkeuze tijdens de uitvaart (wel of niet sober, of in het zwart)
Later kan je nadenken over:
- De grafsteen of een gedenkteken
- De asbestemming
- Wel/geen herdenkingsplek
- Een QR-code toevoegen op het graf of gedenkplek om de herinnering levend te houden
Nalatenschap
Als er een nalatenschap is, zoals een huis en bezittingen, moet er na het overlijden ook nog veel geregeld worden hieromtrent. Je moet eerst te weten komen wie de erfgenamen zijn. Deze personen moeten vervolgens ook de erfenis afwikkelen. De erfgenamen worden in een testament aangewezen. Als er geen testament is, dan bepaalt de wet wie de erfgenamen zijn.
Hoe weet je of er een testament is?
Weet je niet of er een testament is en vraag je je af waar je deze kunt vinden of opvragen? Alle testamenten kan je vinden bij het Centraal Testamentenregister (CTR) in Den Haag. Je kan bij het CTR achterhalen of er een testament is opgesteld en welke notaris deze wilsbeschikking beheert. De aanvraagformulieren vind je op de website van het CTR. Je wordt ook gevraagd een kopie van het uittreksel uit het overlijdensregister op te sturen. De notaris kan je dan een kopie van het testament sturen. De erfenis moet zo worden verdeeld als in het testament is aangegeven.
Verzekeraars en banken inlichten
Zijn er betaal-, spaar- en/of beleggingsrekeningen op naam van de overledene, dan moet er met de bank overlegd worden wat er met deze rekeningen moet gebeuren. Als het om het overlijden van een partner gaat, en er is een gezamenlijke rekening, dan kan je de rekening op jouw naam laten zetten. Zet ook automatische incasso’s stop en inventariseer eventuele schulden.
Het is verstandig om zo kort mogelijk na het overlijden alle verzekeringen te laten beëindigen. Denk bijvoorbeeld aan de zorgverzekering, schadeverzekering, aansprakelijkheidsverzekering en autoverzekering. Maar vergeet ook een mobiele telefoonverzekering niet, of een fietsverzekering. Ga zeker ook na of er een levensverzekering is.
Werkgever, pensioen en hypotheek
Neem na het overlijden ook contact op met de werkgever, het pensioenfonds, de woningbouwvereniging of de hypotheekverstrekker. Stel er is een overlijdensrisicoverzekering afgesloten voor de overledene, dan kan je hierdoor de maandelijkse hypotheeklast naar beneden stellen.
O wat mooi initiatief Roselinde