Hier vind je boeken (en soms ook documentaires) die gaan over rouw en rouwverwerking en alles wat betrekking heeft op dood en verlies. Ook vind je hier hoopgevende, troostende of juist indrukwekkende passages uit boeken die mij opvielen. Heb je zelf een mooi, indrukwekkend en/of troostrijk boek gelezen, laat het me weten via een reactie aan de onderkant van deze pagina. Dank je wel!
Boek | Dag lieverd, tot zo
Boek: Dag lieverd, tot zo
Auteur: Nadja Ensink – Teich
Genre: non-fictie
”Hoe verschrikkelijk en traumatisch deze ervaring ook was, ik ben heel blij met het leven dat ik voor ons gecreëerd heb. Met de plek waar we nu wonen, maar vooral met hoe bewust ik nu in het leven sta. De dood heeft mij geleerd hoe waardevol het leven is. Als ik vandaag de keuze zou krijgen, weet ik niet meer wat ik het liefste zou willen. Voor mij betekent dit dat ik heb aanvaard wat er is gebeurd, volledig de realiteit omarmd heb. Ik ben dankbaar voor waar ik nu sta en waar ik voor sta.’
Boek | Winteren
Auteur: Katherine May
Genre: non-fictie
”Zij en ik hadden een gemeenschappelijke belangstelling voor verhalen en geesten, hoewel ik denk dat mijn ware passie pas echt begon na haar dood. Rationalist als ik was, besefte ik dat de kwestie van de geesten tot dan toe verre van opgelost was voor me; ik was er zeker van dat als er íemand kon terugkeren voor een spookachtig bezoek, zij het was. het is moeilijk onder woorden te brengen hoe bitter teleurgesteld ik was dat ze er niet in slaagde om midden in de nacht als een troostende geestverschijning aan mijn bed te komen. Maar dat is dan ook wat rouw is: een hunkering naar dat ene laatste moment van contact dat alles oplost. Hoewel ik dat verlangen het eerste jaar het hevigst heb gevoeld, is het nooit helemaal verdwenen. Er zijn gewoon een paar dingen die ik nu zou zeggen die niet in me opkwamen toen ik zeventien was. Er zijn gewoon een paar dingen die ik nu weet die ik toentertijd niet wist.”
Boek | Waar haal je het vandaan?
Auteur: Hans Stolp
Genre: non-fictie
”Een kinderarts vertelde over het sterven van kinderen: Ik zou willen dat het zo met mij gebeurde. Meestal gaan kinderen heel ontspannen en in rust. Ouderen laten altijd iets achter, moeten iets achterlaten. Bij kinderen gaat het altijd vooruit, naar boven, naar voren”.
”Dat kinderen onbewust weten dat het leven aan de overkant van de dood verdergaat. En daarnaast dat álle kinderen dit weten, ook die geen enkele religieuze opvoeding hebben gehad. Ofwel: dat onbewuste weten is alle kinderen als vanzelf eigen en ontlenen zij niet aan welke religie dan ook.”
”Kinderen hebben namelijk nog een heel sterke verbinding met de geestelijke wereld. Maar rond het zevende jaar wordt die minder sterk. Na het zevende jaar wil het kind meestal niet meer praten over zo’n herinnering. En met het aanbreken van de (pre)puberteit verdwijnt dat lijntje met de andere wereld meestal helemaal. Als je tegen een puber zegt: toen je vier was, had je het over waar je vroeger leefde. Herinner je je dat nog? Tien tegen een dat een puber dat als onzin van de hand wijst en zich niet meer kan herinneren dat hij vroeger een uitspraak heeft gedaan over een vorig leven” (In mijn geval was dit over het hiernamaals en dat mijn zoon van 3 vertelde hoe de hemel eruit zag, met kleuren die we hier op aarde niet kennen)
”De continuïteit tussen leven en dood is groter dan de breuk tussen die beide”
Als je sterft moet je wel heel veel loslaten. Je lichaam, je geliefden, je bekenden, een vertrouwde wereld, je werk, je hobby’s en ga zo maar door. En toch is datgene dat door de dood heen blijft, meer dan wat je verliest. Je denken gaat mee, je herinneringen, je inzichten, je liefde, je geestelijke lichaam en ga zo maar door: De continuïteit is groter dan de breuk tussen die beide levens.
Documentaire | L’Amour/Lamort
Uit de documantaire: Doctalks van 2doc.
In tegenstelling tot de kunst en de wetenschap,
maakt de liefde geen enkele ontwikkeling door.
En net als de dood, kent de liefde geen rechtvaardigheid.
Het is de liefde die ons leven zin geeft.
Maar als het noodlot toeslaat, is het diezelfde liefde
die ons de afgrond inslingert.
Boek: Koud liggen
Auteur: Bert Keizer
Genre: non-fictie
Fragment 1:
Laatst keek ik naar een mooie, scherpe luchtfoto van mijn geboortestad Amersfoort, genomen op een zonnige middag ergens in juli 1951. Wie Tijd schrijft, zegt Dood, en het was alsof ik in deze foto boven die gestorven zomerdag hing.
Ons huis is goed te zien, mijn moeder is binnen, ik ben 3 1/2 jaar oud. Op ons plaatsje zie je de vogelkooi. Daarnaast het platje van de buren waar de was hangt, het steegje van de familie Koeslag, de grote schuur van Boeschoten vol bouwmaterialen en bij Gouw, de loodgieter op het O.L. Vrouwekerkhof, staan de ramen aan de achterkant allemaal open.
Ik wilde iets roepen naar de toen nog levenden in die straten, de nu zo doden. Uit de huiveringwekkend zonnige stilte van zo’n foto zou je een geluid willen horen, al was het maar van een deur die dichtslaat. Als ze maar wisten dat ik –
Die foto is de akeligste grafsteen die ik ooit gezien heb. Ik zou het willen, maar ik kan het niet, daar tegen praten.
Fragment 2:
Wat gebeurt er in het lichaam als we sterven?
”Het begin van het einde is altijd een probleem met de zuurstofvoorziening in de hersenen, door falen van hart of longen. Zoiets gaat meestal geleidelijk, want ons hart houdt er eigenlijk nooit van de een op de andere slag mee op. Wat wel gebeurt is dat het plotseling niet meer goed meer pompt, alleen maar trilt in de verschillende compartimenten zonder tot een uitpersende samenknijping te komen. Als bloed niet rond gaat komt er ook geen zuurstof meer in de weefsels en het is wel aardig om te constateren dat de laatste aankomst op het biologische toneel, de befaamde “kroon op miljoenen jaren evolutie” er als eerste weer uitgegooid wordt: het bewustzijn. Dat gebeurt wel plotseling.
Sterven is dus als flauwvallen. Fenomenologisch geen ontzagwekkend gebeuren, velen van ons is het al eens overkomen. En wie niet al eens echt is flauwgevallen, heeft misschien wel eens een narcose gehad. Voor de rest is er dan nog het gewone dagelijkse inslapen, dat zich in geen enkel opzicht onderscheidt van het definitieve inslapen. Niets in de manier waarop u gisteravond insliep garandeeerde dat u weer zou ontwaken.
Na het uitdoven van het bewustzijn, dat in het buitenste hersenenrandje zit, vallen stuk voor stuk de “lagere” organen stil. De dood klimt langs de evolutionaire ladder omlaag het lichaam in. En één voor één worden de verschillende machines stil gezet: nieren, lever, longen, hart, ademhaling. Na hartfalen blijft als laatste, nogal storende, reflex het ademcentrum ergens laag In de hersenstam nog 10 tot 12 minuten hardnekkig vuren. Dat leidt ertoe dat stervenden soms, lang nadat het hart is opgehouden met kloppen, toch nog af en toe een halfhappende beweging maken met mond en keelspieren, in een poging nog een keer adem te halen: “gaspen” is het onprettige Engelse woord. Andersom kan ook: als het ademen echt is opgehouden kan het hart soms tergend lang doorkloppen.”
Boek: Als ik , bijvoorbeeld, de geest van mijn moeder op den rand van mijn bed zag zitten
Auteur: Louis Couperus
Genre: fictie
…Het is álles geheim om ons heen…De aarde, waarover wij treden; de boomen, die ruischen; de bladeren, die vallen; de toekomst, die worden gaat…De torretjes aan onzen voet; de vogeltjes, in de lucht; de regendrop op onze hand, die wij uitstrekten… Wij weten niets; wij dwalen maar, wij droomen maar; wij waren zomerblijde of zijn najaarweemoedig; wij waren loom droomerig aan den boord van het meer en wij zijn nu huiverig angstig, omdat zich het einde weeft, maar ook… dát wat nu komen zal… en dat wij niet weten…
Documentaire / interview | Over leven
Hier te bekijken: Over leven
Marieke Poelmann verloor haar ouders op haar 22e. Haar dertiger jaren staan in het teken van haar ongewenste kinderloosheid. Hoe geef je betekenis aan het leven als er geen voor én geen na is?
Fragment op 11:43
Wat verandert er als je ouders dood zijn?
”Je bent in 1 klap geen kind meer. Je bent ook niemands kind meer. Er is niemand die op die onvoorwaardelijke manier van jou houdt, voor jou garant staat. Jou helpt, jou zo vanzelfsprekend bij de hand neemt in het leven.”